Veyn deneyi nedir?
Veyn deneyi, killi zeminlerin, drenajsız koşullarda, kayma direncini ölçmek için laboratuvarda veya arazide yapılan bir deney olarak karşımıza çıkıyor. Deney için gerekli alet olan sonda, birbirine dik olarak birleştirilmiş 4 metal plakadan oluşuyor.
Deney içi kullanılacak laboratuvar sondasının çap ve yüksekliği 1-2 cm iken, arazi sondasının çap ve yüksekliği ise 10-20 cm boyutuna sahip. Laboratuvar sondası için örnek alıcı (tüp) içinde bulunan örselenmemiş zemin örneğine veya düzlenmiş zemin yüzüne gerek duyuluyor. Sonda zemine batırılır, sonra döndürme momenti uygulanarak zemin, bir silindirin alt üst ve yan yüzleri boyunca kesiliyor.
Zeminde deneyin yapılabilmesi için açılmış bir sondaj deliğine ihtiyaç duyuluyor. Ya da çakmalı tiplerde, sonda koruyucunun içinde zemine çakılıyor, sonra döndürme momenti uygulanıyor, zemin kesiliyor.
Kesme anında uygulanan döndürme momenti, bir ölçme düzeni ile ölçülüyor. Döndürme momentini ölçmek için genellikle döndürmeye karşı lineer, elastik davranan, kalibre edilmiş yaylar kullanılıyor.
Veyn deneyinin yapılışı
Veyn deneyinin yapılışı ana başlıkları ile şu şekilde sıralanıyor;
* Deney araç gereç ve ekipmanları hazırlamak
* Sondaj kuyusunu açmak
* Kesiciyi sondaj çukuruna indirmek
* Zemine kuvvet uygulamak
* Burulma momenti aletini kurmak ve çalıştırmak
* Hesaplamaları ve deney raporunu hazırlamak
