KAZI VE TOPRAK İŞLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1. Kazı işlerine başlamadan önce tesis sahasının teknik şartnamede belirtilen aralıklarla Doğal Zemin Plankotesi hazırlanıp idare veya işverenin onayı alınmalıdır. Teknik şartnamede herhangi bir aralık belirtilmemişse 20’şer m’lik aralıklar yeterlidir.
2. Şartnamedeki kazı pozları dikkate alınarak, bitkisel toprak sıyırma, seviye düşürme gibi farklı ödeme kalemleri bulunan kazılar var ise veya proje gereği tesis sahası kısım kısım farklı kotlarda seviye düşürmeye tabi tutulacaksa, seviye düşürme plankoteleri hazırlanmalıdır.
3. Kazı yapılan alanda kayaya rastlandığında, kaya başlangıç kotlarıyla kayalık alanın sınırlarını koordinatlarıyla gösteren kaya başlangıç kotları plankotesi hazırlanmalıdır.
4. Plankotelerde tesis sınırları memleket yerel koordinatlarıyla gösterilmelidir.
5. Tüm plankotelerde memleket yerel koordinat sistemine veya tesis özel koordinat sistemine göre yatay ve düşey akslar işlenmeli, akslar üzerinde kotları da belirten röper noktaları tesis edilmelidir.
6. Aralıklar tüm plankotelerde yatay ve düşey akslara paralel olarak aynı uzaklıklarda alınmalıdır.
7. Plankoteler hazırlanırken, kazı sahasının içinde mevcut bulunan altyapı tesislerinin (boru, elektrik, telefon vb.) olup olmadığı araştırılmalı, bu tür hatlar var ise plankotelere doğrultu, kot, koordinat ve boyut olarak işlenmelidir.
8. Bu tesislerle ilgili kurumlara işe başlamadan önce haber verilmeli ve gerekli ise altyapı deplasmanları en kısa zamanda gerçekleştirilmelidir.
9. Akaryakıt fiyat artışlarında (sözleşmede fiyat farkı ödeniyorsa) ve yıl sonlarında o ana kadar yapılan kazılar için kazı cinslerine göre idare ile tespit tutanağı düzenlenmelidir.
10. Her tür kazı için projeler, teknik şartnameler ve zemin raporları dikkatlice incelenerek kazı planları hazırlanmalıdır.
11. Kazının başlayacağı ve tamamlanacağı kotlardaki kazı sınırları koordinatlarıyla birlikte belirlenmelidir.
12. Kazının tamamlanacağı kotta, temel çalışmalarının yürütülebilmesi için, temel kenarı ile kazı kenarı arasında çalışma mesafesi bırakılıp bırakılmayacağı belirlenmelidir.
13. Yeraltısuyu bulunan veya kendini taşıyamayan zeminlerde bırakılacak çalışma mesafesi için aşağıdaki kriterler gözden geçirilmelidir.
• Temel kalıbı desteklerinin monte edilebileceği mesafe incelenmelidir.
• Donatı paftaları incelenerek temel donatıları içinde U şeklinde büyük firkete demirleri varsa, bunların yerleştirilmesi sırasında, kazı şevlerinin engel teşkil etmeyecek mesafede olmasına dikkat edilmelidir.
• Yeraltı suyu bulunduğu takdirde temel kenarında su tahliye kanalı için bırakılacak mesafe incelenmelidir.
14. Yukarıdaki kriterler herhangi bir ek mesafe gerektirmiyorsa, temel ile kazı kenarında bırakılacak çalışma payı minumum 60 cm alınmalıdır.
15. Sağlam ve kaya zeminlerde yukarıdaki kriterler söz konusu olmaz ise, yapılacak sandık kazılarda kazı kenarları kalıp gibi kullanılarak temel betonu dökülebillir. Bu durumda kalıptan yapılacak tasarruf ile beton dökümünden oluşacak ilave zayiat maliyet açısından mukayese edilmelidir.
16. Tabandaki kazı sınırları belirlendikten sonra, zeminin cinsine ve geoteknik rapor verilerine göre kazı şevi tespit edilerek, kazı başlangıç kotundaki sınırlar belirlenmelidir.
17. Kazı tabanı kademeli ise, kazı planında her kademenin kotu ayrı ayrı belirtilmelidir. Bu kot tesbit edilirken grobeton kalınlığı, zeminde iyileştirme dolgusunun olup olmayacağı gibi kriterler incelenmelidir.
18. Kazı tabanında yeraltı suyu çıkma ihtimali varsa, bu suyun tahliyesi için çevre kanalları ile daha düşük bir kotta toplama çukuru kazı planına işlenmelidir.
19. Kazı mahaline kamyon girecekse kamyon iniş rampası kazı planı üzerinde gösterilmelidir.
20. Derin ve iniş rampası bulunmayan bir kazı yapılıyorsa, çalışan personelin kazı mahaline inebilmesi için yapılacak geçici merdiven kazı planına işlenmelidir.
21. Plan çizimlerindeki tüm veriler işlendikten sonra planın çeşitli kısımlarından en ve boykesitler, kademeli olarak yapılacak kazılardan ise her kademeyi gösteren kesitler alınmalıdır.
22. Plankote ve kazı planlarının tamamlanmasından sonra, Kazı Yöntem Raporu hazırlanmalıdır.
23. Kazı Yöntem Raporunda yapılacak kazının niteliği (ünite, bitkisel toprak sıyırma, seviye düşürme, boru hattı vb.), kazıda geçici iksa olup olmayacağı (ahşap, çelik, palplanş vb.), temel işlerinden önce herhangi bir altyapı imalatı olup olmayacağı hakkında bilgi verilmelidir.
24. Kazı Yöntem Raporunda kazıda kullanılacak kazıcı, yükleyici, kırıcı gibi ekipmanlar ile kamyonlar belirtilmelidir.
25. Kazıda kullanılacak ekipman sayısı kazının cinsine, süreye ve şartlara göre belirlenmelidir.
26. Kazıda kullanılacak kamyon sayısı ekipmanların boş kalmasını önleyecek yeterlilikte olmalıdır.
27. Saha içinde kamyonların çalışması amacıyla, inşaatın diğer aktivitelerini etkilemeyecek bölgelerde geçici servis yolları temin edilmelidir.
28. Ekipman operatörleri ile kamyon şoförlerinin sertifika ve ehliyetleri kontrol edilmelidir.
29. Kazı sahasından şehir trafiğine bağlanılan noktada trafik işaret levhaları ile sarı ışıklı bir ikaz levhası bulunmalıdır.
30. Derin kazılarda şev yüzeyleri kafes tel çelik hasır veya şatkretle korunmalıdır.
