Betonarme bir kiriş kesiti düşün.Üst kısım basınca alt kısım çekmeye çalışır.Donatılar basınç için kiriş üstüne çekme içinde kiriş altına konur.Malum beton çekmeye çalışmaz tüm çekmenin celik tarafından karşılanması gerekir.Trafsız eksene ne kadar uzak olursa çekme donatısı,kiriş kapasitesi o kadar büyük olur.Ancak çekme için kiriş altına koyacagımız çelik ne kadar alt kısıma koysak da pas payı dediğimiz 4 cm lik kısmı kullanamayız .(paspayı 4 cm kabul ettim)Dolayısıyle en alta koyacagım bu donatının altında sadece 4 cm lik bir beton tabakası kalır.Bu betonun hiçbir anlamı yokdur.Tek amacı sadece alt kiriş donatısını çevresel etkilerden korumaktır.Zaten kesit tesirlerinde en önce çatlayan kısımlarda burasıdır.Bu kısımda da zaten çekme oluşur.Bu yüzden bu paspayını kiriş kapasite hesaplarında dikkate almayız.Kirişin yüksekliğine 60 cm diyelim.4 cm lik paspayını çıkarırsak 60-4=56 olur işte bu 56 cm kesit hesaplarında kullanılmalıdır.Biz buna faydalı yükseklik diyoruz.Her ne kadar kiriş üstündede 4 cm lik paspayı olsada burada durum farklıdır ve kiriş üstünde basınç oluşur.Dolayısıyle kiriş üst kısmındaki paspayı basınca çalışır bu yüzden bu yüksekli faydalı yükseklik içindedir.Kiriş üstündeki bu 4 cm basınca çalıştığı gibi paspayı görevinide aynı anda görür.Kısaca çekme kısmındaki paspayı faydalı yüksekliğe dahil değildir.(beton için)
